Phong cách và nghệ thuật uống trà của người Việt có nhiều sự khác biệt so với nền văn hóa trà của Kungfu Cha Trung Quốc hay Chado Nhật Bản. Văn hóa uống trà của người Việt trải dài từ những câu truyện cổ tích xa xưa cho đến cuộc sống ngày nay. Người Việt thường truyền tai nhau bí quyết để pha được một ấm trà ngon không chỉ cần những lá trà ngon, mà còn phải đặt vào đó những tâm tư tình cảm của người pha chế. Có như vậy thì những tách trà sau khi được pha chế mới đượm vị, nhưng không quá chát nồng.
Nghệ thuật uống trà trong văn hóa người Việt
Văn hóa trà và nghệ thuật uống trà của người Việt Nam đã có từ rất lâu, trong rất nhiều sổ sách ghi chép về văn hóa lịch sử trà như Trà Kinh của Lục Vũ người được phong làm trà thánh, sống vào đời nhà Đường có nói : “ Qua Lô ( chè ) ở Phương Nam cũng giống như Dính ( giống như chè Phương Bắc) mà búp nhị đăng đắng. Người ta pha nước uống thì tỉnh mỉnh, suốt đêm khó ngủ. Giao Châu và Quảng Châu rất quý thứ chè ấy, mỗi khi có khách quý đến chơi thì pha mời ”
Du nhập vào phương Nam, thứ thức uống khoác lên cả một bề dày văn hóa phương Bắc lại trở nên rất đỗi bình dị và gần gũi. Gọi tô phở, nhâm nhi ly cafe, ngồi hàn huyên câu chuyện hay nhậu ly rượu cũng “chữa lửa” bằng đủ loại trà. Không chỉ vui thú trà tươi, người Việt còn sáng tạo nhiều loại thức uống khác như trà chanh, pha sữa, bỏ đá, ướp thảo dược hoặc làm mocktail, cocktail trà…
Những nghệ thuật uống trà phổ biến tại Việt Nam
Trà xanh hay trà đen là thức uống phổ biến nhất
Trà đạo ở Việt Nam không phổ biến. Bởi người thưởng trà không coi uống trà là đạo, mà nhằm mục đích giải khát. Thế nên, trà được đà cứ len lỏi, xâm nhập vào mọi ngóc ngách của đời sống. Trà xanh (mới hái) và trà đen (sao khô) là hai dạng nguyên chất và phổ biến nhất. Dù có nhiều tác dụng, nhưng nhụm trà sau bữa ăn vẫn cốt để xua mùi thực phẩm và mau tiêu những món nhiều dầu mỡ.
Dọc khắp Bắc – Trung – Nam, trà được trưng dụng từ trong nhà ra đến vỉa hè. Từ ngày thường cũng như mọi dịp lễ hỏi hay buổi đàm đạo cấp cao. Hãm chè vô cùng đơn giản, nhưng để ngon thì không phải ai cũng biết cách. Trà tươi chỉ việc rửa sạch, đun sôi nhưng đừng để quá lâu kẻo đắng. Trà đen phải tráng qua một lượt nước nóng để gạn bỏ bụi mốc. Sau đó tưới nước sôi bên ngoài ấm tích trong khi hãm để cấp đủ nhiệt. Người sành sỏi còn sưu tầm nhiều thứ trà cụ, tuyển chọn những loại tuyệt hảo để thỏa mãn thú thưởng trà của mình. Còn với người lao động, chỉ cần ly trà ấm nóng mùa đông hoặc bỏ thêm vài ba viên đá (trà đá) giải khát mùa hè là đủ.
Trà chanh thường phổ biến ở miền Bắc
Loại trà này phổ biến ở miền Bắc, sử dụng trà mộc kết hợp với hương nhài. Sau đó vài lát chanh và khay đá mát lạnh. Trên những con đường Nguyễn Trãi, Trần Đại Nghĩa (Hà Nội)… vào mùa hè, cứ nườm nượp người ôm ly trà chanh lề phố. Tri kỷ của trà chanh thường là đĩa hướng dương mà nhiều dân tứ xứ còn gọi là “hạt giời”. Riêng ở phố Tạ Quang Bửu (Hà Nội), trà chanh còn được nâng lên tầm cao mới. Khi sáng tạo thành “chanh tuyết, chanh lắc, chanh phê”… Người bán thêm vị cafe, muối tinh, hương nhài vào trà chanh. Sau đó dùng chiếc lắc tay chuyên dụng của “bartender” để tạo bọt và trộn lẫn mọi phân tử cấu thành.
Trà ướp thảo dược tốt cho sức khỏe
Lui vào những cửa hàng trà đạo, đặc biệt là vào mùa lạnh, bạn dễ dàng tìm thấy các loại trà thảo dược. Hầu hết chúng đều có tính ấm, vị cay như gừng, mật ong, quế chi, tiểu hồi; đại hồi, cam thảo, hoa hoè, lá trà tiên, lá dứa thơm, cố chỉ và hoa cúc nút. Thảo dược có thể tán nhỏ, nghiền thành bột hoặc để cả miếng. Trà pha có thể là trà mộc, dạng túi lọc hoặc bột. Tuy nhiên, nước hãm phải thật sôi để giải phóng mọi thành phần tinh túy. Không chỉ giúp tinh thần thư thái, trà ướp còn có tác dụng chữa cảm mạo. Đặc biệt là phòng cao huyết áp, giảm đau hay nhuận tràng…
Trà sữa thức uống phổ biến cho giới trẻ
Nếu trà chanh độc chiếm ở miền Bắc, thì trà sữa lại chiếm thế thượng phong ở miền Nam và khu vực từ Đà Nẵng trở vào. Phố người Hoa ở Sài Gòn là nơi tụ họp đông đủ nhất. Đa số tín đồ của trà sữa là học sinh hay sinh viên. Để thực khách lai rai, chủ quán thường thêm thạch đen, thạch 6 màu, khúc bạch, trân châu, rau câu, củ năng… cho dư phần hương vị.
Mocktail và cocktail trà dành cho người bận rộn
Công việc bận rộn khiến nhiều người không có thời gian để đun nước, pha trà và đợi ngấm. Đây cũng là lý do ra đời trà túi lọc – một loại trà đen xay thành bột và đựng trong gói giấy thấm. Không chỉ lấp đầy cơn khát với ly trà thả túi lọc. Bạn còn có thể chế biến chúng thành trà chanh, trà sữa và mật ong… hay thậm chí là đổi vị với mocktail và cocktail ngay tại nhà.